Polish discourses concerning the Spanish Civil War. Analysis of the Polish press 1936-2015
DOI:
https://doi.org/10.19195/1899-5101.10.2(19).4Keywords:
International Brigades, political discourse in Poland, Polish political press, Spanish Civil War, collective memoryAbstract
The Spanish Civil War of 1936–1939, as an ideologised and mythologised event, has been and is still used instrumentally within the Polish public discourse. The war was an important subject for the Polish press in the years 1936–1939. The Catholic, national-democratic, and conservative press supported General Franco’s rebellion. The governmental and pro-government press also supported the rebels. The Christian-democratic and peasants’ party press remained neutral. The social democratic, communist, and radical press backed the Spanish Republic — as did liberal-conservative organs such as Wiadomości Literackie. After the Second World War, the Polish communist media created the positive legend of Polish participants in the Spanish Civil War in the International Brigades, labelling Franco’s post-war regime fascist. In contemporary Poland, the same division within the Polish political scene as in 1936–1939 can be observed. Starting in 1990, the Spanish Civil War, as a subject of the Polish political discourse, has been the source of heated disputes, whose participants often present more radical views and narratives. The key issues that entered the canon of Polish political disputes after 1989 the International Brigades of volunteers, religious crimes, the support of fascists and communists for opposite sides of the conflict, are concentrated along the lines of the dispute arising from the debate within pre-war Poland: the clash of the traditional, Catholic world with the communist revolution.
References
Ajzner, S. (1968). Polska a wojna domowa w Hiszpanii 1936–1939. Warszawa: Państwowe Wydaw-nictwo Naukowe.
Apel Antygony (2007). List otwarty w sprawie Dąbrowszczaków. Gazeta Wyborcza, 25.04.2007.
Barthes, R. (1970). Mit i znak Eseje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bartnik, C. (2008). Skąd taka nienawiść do katolicyzmu? Nasz Dziennik, 1.06.2008.
Bartoszewicz, J. (1937). Czerwone niebezpieczeństwo. Myśl Narodowa, 45.
Bednarczuk, M. (2008). Obraz hiszpańskiej wojny domowej lat 1936–1939 w piśmiennictwie polskim. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Beevor, A. (2009). Walka o Hiszpanię 1936–1939. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Bernanos, G. (1998). Cmentarzyska pod księżycem. Zeszyty Literackie, 63, pp. 63–72.
Boski, R. (1936.07.30). Międzynarodówka sprzedawczyków. Robotnik.
Bourdieu, P., Thompson, J.B. (1991). Language and symbolic power. Harvard University Press.
Bron, M. (ed.) (1967). Polacy w wojnie hiszpańskiej (1936–1939). Warszawa: Wydawnictwo MON.
Burek, T. (2007). W Hiszpanii białej. Arcana, 6.
Chodakiewicz, M.J. (1997). Zagrabiona pamięć. Wojna w Hiszpanii 1936–39. Warszawa: Fronda.
Chodakiewicz, M.J. (2003). Biali internacjonaliści. Arcana, 6.
Cieński, M. (1990). Literatura polska wobec wojny domowej w Hiszpanii. Wybrane zagadnienia. Prace Literackie, vol. XXVIII.
Czajka, M. (1980). Polska opinia publiczna wobec wojny domowej w Hiszpanii 1936–1937. Przegląd Historyczny, LXXI (2).
Eliade, M. (1999). Mity, sny i misteria. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Fajans, R. (1937). Hiszpania 1936: (z wrażeń korespondenta wojennego). Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Rój.
Faszyzm nie przejdzie (2007). Rzeczpospolita, 07.05.2007.
Francois, E. (2010). Jeszcze raz o historii pamięci. Kultura Współczesna, 1.
Friszke, A. (1989). O kształt niepodległej. Warszawa: Biblioteka Więzi.
Giertych, J. (1937). Hiszpania bohaterska. Warszawa: Ossolineum.
Glondys, O. (2014). Entre la propaganda y la verdad: cambios del paradigma en el discurso polaco sobre la Guerra Civil española. Studia Historica. Historia Contemporánea, 32, pp. 501–517.
Gola, B. (1995). Upadek II Republiki w Hiszpanii. Narastanie konfliktu destruktywnego. In: Ryszka, F., (ed.), Historia Idee Polityka. Księga dedykowana Profesorowi Janowi Baszkiewiczowi. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Gontarczyk, P. (2007). Dąbrowszczacy — żołnierze Stalina. Rzeczpospolita, 07.05.2007.
Górecki, J. (1936). Strona czwarta. Dziennik Popularny, 21.10.1936.
Habielski, R. (2009). Polityczna historia mediów w Polsce w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Hertz, A. (2003). Żydzi w kulturze polskiej. Warszawa: Biblioteka Więzi.
Ikonowicz, M. (2006). Pamięć bez wendety. Przegląd, 10.09.2006.
Jackson, G. (1999). La República española y la guerra civil, 1931–1939. Barcelona: Editorial Critica.
Judt, T. (2008a). Powojnie. Historia Europy od roku 1945. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Judt, T. (2008b). Reappraisals: Reflections on the Forgotten Twentieth Century. New York: The Penguin Press.
Judt, T. (2011). Źle ma się kraj. Rozprawa o naszych współczesnych bolączkach. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Kaczorowski, B. (2014). Churchill i Franco. Hiszpania w polityce Wielkiej Brytanii w okresie drugiej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Kieniewicz, J. (2001). Hiszpania w zwierciadle polskim. Gdańsk: Novus Orbis.
Kisielewski, S. (1996). Dzienniki. Warszawa: Iskry.
Komar, M. (2014). Ciemna strona mocy (interview with Michał Komar). Tygodnik Powszechny, 3.
Komar, M. (1990). Dąbrowszczacy — cząstka szlachetnego mitu. Gazeta Wyborcza, 10.10.1990.
Komarnicki, W. (1937). Totalizm a Polska. Myśl Narodowa, 49.
Korfanty, W. (1936). Moralny Czerwony Krzyż w Europie. Polonia, 04.10.1936.
Kotowski, A.S. (2006). Narodowa demokracja wobec nazizmu i Trzeciej Rzeszy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kurski, J. (2006). Spóźniona odwaga Giertychów. Gazeta Wyborcza, 05.07.2006.
Leith, D., Myerson, G. (1989). The Power of Address. Explorations in Rhetoric. London: Routledge.
Lipiński, P. (1997). Dynamit i cześć. Gazeta Wyborcza, 4.01.1997.
Lubczyński, K. (2007). Kres zakłamanego mitu. Trybuna, 24.11.2007.
Macała, J. (1997). “Wojna chrześcijaństwa z barbarzyństwem”. Polska prasa katolicka wobec wojny domowej w Hiszpanii 1936–1939. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, XX.
Machcewicz, P. (1997). Wojna hiszpańska trwa. Gazeta Wyborcza, 26.11.1997.
Maciejewski, M. (1998). Hiszpański faszyzm i frankizm w polskiej literaturze politycznej i naukowej (1936–1997). Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, XXI. Małecki, L. (2009). Hiszpańska wojna domowa 1936-39. Niedziela, 26.04.2009.
Martín Rubio, A.D. (2006). Rzeka krwi. Christianitas, 26.
mas (2007). Madryt broni Dąbrowszczaków przed polskim rządem. Gazeta Wyborcza, 25.03.2007.
Michalski, C. (1999). Nowe rozważania o wojnie domowej. Czas kultury, 4–5.
Nałęcz, D. (ed.) (1993). Nie szablą lecz piórem: batalie publicystyczne w II Rzeczpospolitej. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
Niedziałkowski, M. (1936). Francja i Hiszpania. Dwa doświadczenia. Robotnik, 23.07.1936.
Niesiołowski, S. (1998). Rachunek zbrodni, Gazeta Wyborcza, 16.01.1998.
Opioła, W. (2010a). Polska prasa prawicowa wobec interwencji Włoch i III Rzeszy w Hiszpanii 1936– 1939. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi, XXXII.
Opioła, W. (2010b). Stanowisko polskiej prasy katolickiej wobec wojny domowej w Hiszpanii 1936– 1939. Analiza dyskursu medialnego. Media–Kultura–Społeczeństwo, 5.
Opioła, W. (2013). O szkodliwości generalizowania w historii. Przypadek dąbrowszczaków. In: Minkner, K., Rubisz, L. (ed.), Antynomie polityczności. Artykuły, eseje i szkice dedykowane Profesor Barbarze Goli. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Opioła, W. (2016). Hiszpańska wojna domowa w polskich dyskursach politycznych. Analiza publicystyki 1936–2015. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Orwell, G. (2006). Hołd dla Katalonii i inne teksty o hiszpańskiej wojnie domowej, Warszawa: Oficyna Literacka.
Oświadczenie… (2006). Oświadczenie polskich eurodeputowanych. Gazeta Wyborcza, 5.07.2006.
Polscy robotnicy… (1936). Polscy robotnicy walczą w Hiszpanii. Czerwony Sztandar, 25.11.1936.
Ponure cienie… (1937). Ponure cienie hiszpańskiego problemu. Czas, 10.01.1937.
Preston, P. (2011). El holocausto español. Madrid: Debate.
Pruszyński, K. (1936). Żywi i umarli. Wiadomości Literackie, 13.12.1936.
Pruszyński, K. (1937). W czerwonej Hiszpanii. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Rój. Przemówienie... (2006). Przemówienie Macieja Giertycha 4 lipca 2006 podczas debaty w Parlamencie Europejskim w 70. rocznicę zamachu stanu generała Franco. Gazeta Wyborcza, 05.07.2006.
Ruiz Lardizabal, J. (2008). Zapatero nie przyda się polskiej lewicy. Gazeta Wyborcza, 19.06.2008. Sawicki, P. (2008). Polska hagiografia generała Franco. In: El cambio de la imagen mutua de Polonia y España desde la transición. Zmiana wzajemnego obrazu Hiszpanii i Polski od czasu przejścia do demokracji. Warszawa: Instytut Cervantesa and IH PAN.
Skibiński, P. (2002). Dyktator demokracji. Wprost, 16.06.2002.
Skibiński, P. (2006a). Franco — pogromca komunizmu. Ozon, 26.07.2006.
Skibiński, P. (2006b). O hiszpańskiej wojnie domowej, Christianitas, 26.
Skura, P. (2007). Za waszą wolność i naszą. Trybuna, 20.03.2007.
Słonimski, A. (1936a). Kronika tygodniowa. Wiadomości Literackie, 16.08.1936.
Słonimski, A. (1936b). Kronika tygodniowa. Wiadomości Literackie, 15.11.1936.
Southworth, H.R. (1977) . Guernica! Guernica! A Study of Journalism, Diplomacy, Propaganda and History. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Southworth, H.R. (2002). Conspiracy and the Spanish Civil War, The Brainwashing of Francisco Franco. London, New York: Taylor & Francis.
Sprawozdanie… (1938). Sprawozdanie i rezultaty obrad jury nagrody „Wiadomości Literackich” za najwybitniejszą książkę polską 1937 r. Wiadomości Literackie, 13.03.1938.
Szpociński, A. (2010). Współczesna kultura historyczna. Kultura Współczesna, 1.
Thomas, H. (1995). La guerra civil española. Barcelona: Grijalbo Mondadori.
Toruńczyk, R. (1965). O składzie osobowym polskich ochotników w Hiszpanii republikańskiej w la-tach 1936–1938. Z pola walki, 1.
W chwili… (1936). W chwili najstraszniejszego pożaru. List Pasterski Biskupów Rzeczypospolitej Polskiej z Jasnogórskiego Synodu Plenarnego. Przewodnik Katolicki, 20.09.1936.
Wasiutyński, B. (1936). Autorytet czy wolność? Kurier Poznański, 14.08.1936.
Wasiutyński, W. (1936). Wojny religijne już się zaczęły. Prosto z Mostu, 37.
Weil, S. (1998). List do Bernanosa, Zeszyty Literackie, 63, pp. 72–76.
Wielgosz, P. (2006). Polityka historyczna lewicy? Przegląd, 51–52.
Wielomski, A. (2006). 70 długich lat mitu. Najwyższy Czas!, 12.08.2006.
Wolski, M. (2007). Komu bił ten dzwon? Gazeta Polska, 25.04.2007.
Zając, M. (2003). Jeden Kościół, dwie Hiszpanie. Tygodnik Powszechny, 04.05.2003.
Ziemkiewicz, R. (2007). Dąbrowszczacy – żołnierze niesłusznej sprawy. Rzeczpospolita, 27.04.2007. Życiński, J. (2006). Świadkowie Bożego Królestwa. List Metropolity Lubelskiego abp. Józefa Życińskiego na I Niedzielę Wielkiego Postu. Bishop’s epistle, Retrieved April 1, 2014 from http:// www.jozefzycinski.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=99:list-metropolity--lubelskiego-na-i-niedziel-wielkiego-postu-2006-roku&catid=1:lp&Itemid=2.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Polish Communication Association
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
