Archiwum

• 

  Media i komunikacja społeczna

  Tom 6 Nr 2 (2023)

  Od redakcji

  Bieżący numer czasopisma „Com.press” gromadzi teksty naukowe autorstwa młodych badaczek i badaczy, które podejmują rozważania mieszczące się w rozmaitych obszarach dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach. Różnorodność podejmowanych tematów, a także zaproponowanych perspektyw badawczych może świadczyć o niezwykle szerokim charakterze tej dziedziny nauk społecznych. W skład numeru 2/2023 wchodzi sześć artykułów naukowych oraz jedno sprawozdanie z konferencji.

  Artykułem otwierającym oddawany w ręce Czytelników numer „Com.pressu” jest tekst Patryka Szklarza pt. Pilotażowy wzorzec gatunkowy reportażu internetowego. Autor podejmuje w nim analizę reportażu internetowego na podstawie metody analizy genologicznej Marii Wojtak. Celem pracy jest sprawdzenie, czy stanowi on rewolucję, destrukcję czy ewolucję tradycyjnego reportażu. Przeprowadzone badanie pozwoliło na stworzenie wzorca kanonicznego reportażu internetowego oraz usytuowanie gatunku w odpowiednim miejscu genologii dziennikarskiej.

  W centrum zainteresowań Anny Grabowskiej, autorki drugiego artykułu w niniejszym wydaniu czasopisma, znalazły się media społecznościowe. Platformy te stają się głównym źródłem wiedzy, także dla młodzieży, dla której multimedialne treści okazują się odskocznią od tradycyjnych form nauki. Rozwój tego zjawiska związany jest przede wszystkim z kształtowaniem się społeczeństwa wiedzy. W związku z tym autorka podjęła się próby ujęcia zjawiska zarządzania wiedzą w zakresie historii sztuki w internecie na przykładzie wybranych profili edukacyjnych. Istotnym wątkiem w artykule są kwestie zagrożeń, a także szans związanych z rozwojem koncepcji zarządzania wiedzą w przestrzeni wirtualnej.

  Wiktoria Sudoł zbadała audycje specjalistyczne w akademickiej rozgłośni Feniks.FM. W artykule przedstawiono historię powstawania pierwszych rozgłośni akademickich w Polsce, a także dokonano ich podziału na dwie grupy: koncesjonowane i niekoncesjonowane. Autorka scharakteryzowała działanie akademickiego radia Feniks.FM, a także szczegółowo omówiła wybrane audycje specjalistyczne emitowane przez tę rozgłośnię.

  Seksualizacja w mediach na przykładzie wybranych odsłon programu Magia Nagości to artykuł autorstwa Aleksandry Koniecznej. Badaczka podjęła się analizy działań nadawców telewizyjnych, które mają na celu spełnienie wymagań współczesnego odbiorcy i utrzymania jego uwagi. W związku z tym – zdaniem autorki – producenci telewizyjni nieustannie poszukują nowych form przekazu, które często mogą wzbudzać duże kontrowersje – jako przykład posłużył program Magia nagości (ang. Naked Attraction). Celem badania, podczas którego przeprowadzono jakościową i ilościową analizę treści, było sprawdzenie, w jaki sposób w wybranych lokalnych edycjach audycji ukazywana i opisywana jest nagość. W tym celu autorka artykułu zbadała i porównała odcinki programu emitowane w różnych krajach – Polsce, Wielkiej Brytanii, Finlandii oraz Danii. Dzięki temu ustaliła, co charakteryzuje uczestników programu, a także w jaki sposób oni i osoby prowadzące program wypowiadają się na temat nagości.

  Artykuł zatytułowany Fascynacja informacjami z zakresu paranauki i pseudonauki w mediach społecznościowych podczas globalnej pandemii jest analizą problematyki związanej z definiowaniem pseudonauki i pokrewnych pojęć. Przedstawia wpływ pandemii na wzrost zainteresowania użytkowników internetu tematami okultystycznymi i ezoterycznymi. W kontekście tego zagadnienia autorka przywołuje wydarzenia historyczne dotyczące podejścia badaczy do tematyki czarów, w tym tzw. polowania na czarownice, które wywoływały ogólnoświatowe zainteresowanie magią. Ponadto artykuł prezentuje również wzmożone zainteresowanie tymi tematami, które zostało wywołane przez religię wicca, wprowadzającą je na nowo, jednak w pozytywnym kontekście.

  Nie zawiodą się także badacze zainteresowani tematyką gier wideo. Przemysław Ciszek w swoim artykule zatytułowanym Piractwo gier wideo w Polsce na przestrzeni dekad przestawia historię i stan obecny piractwa gier wideo, wskazując, że proceder ten jest niemal tak stary jak same gry. W Polsce lat 80. XX wieku była to powszechna praktyka m.in. z powodu braku oficjalnej dystrybucji zachodnich produkcji. W kolejnych dekadach piractwo komputerowe zostało spenalizowane, ale skala zjawiska zasadniczo nie malała. Ewoluował za to jego charakter – handel bazarowy został zastąpiony przez internet i przesyłanie plików różnymi sposobami. Jak wskazuje badacz, twórcy i wydawcy gier wideo od lat starają się utrudnić bezprawne kopiowanie swoich produktów; z kolei piraci nieustannie próbują łamać zabezpieczenia. Prezentowane opracowanie powstało głównie w oparciu o zastosowanie kwerendy internetowej i archiwalnej, pozwalającej na dotarcie do dawnych informacji o zjawisku.

  Niniejszy numer zamyka sprawozdanie z konferencji „Kobieta w mediach – Zmysłowość – Seksualność – Cielesność” pióra Julii Walczak z Uniwersytetu Śląskiego.

  W imieniu redakcji czasopisma naukowego „Com.press”, autorów tekstów oraz swoim życzę Państwu przyjemnej i inspirującej lektury.

  Tomasz Łysoń
  redaktor wydania

• 

  Media i komunikacja społeczna

  Tom 6 Nr 1 (2023)

  Kontynuując rozważania z powodzeniem podjęte na VI Kongresie Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej (13th Central And Eastern European Communication and Media Conference, CEECOM) oraz V Konferencji z cyklu „Wiedza – Komunikacja – Działanie” (Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ), tematem przewodnim pierwszego tegorocznego numeru „Com.press” są zjawiska na styku algorytmizacji, platformizacji, datafikacji i sztucznej inteligencji.

  Badania prowadzone od ponad 70 lat nad obszarem sztucznej inteligencji i komunikacji biegną po oddzielnych trajektoriach (Eom, Kim, 2022). Jednak wraz z rosnącą liczbą spersonalizowanych platform medialnych istotne zdaje się stwierdzenie, że algorytmy na stałe wpisały się w rytm naszego życia społecznego. Większość badań sugeruje, że użytkownicy są w dużej mierze nieświadomi funkcjonowania algorytmów (Eslami i in., 2015; Powers, 2017; Schwartz i Mahnke, 2021). Jak zauważa David Beer (2009), nowoczesne technologie w coraz większym stopniu filtrują, porządkują i ostatecznie stanowią codzienne doświadczenia użytkowników. Należy zatem poddać głębszej refleksji procesy funkcjonowania datafikacji, algorytmizacji i sztucznej inteligencji w społeczeństwie informacyjnym.

  Bieżące wydanie „Com.pressu” prezentuje szeroki zakres naukowych i praktycznych perspektyw na temat relacji i implikacji, jakie zachodzą między mediami a datafikacją, algorytmizacją i sztuczną inteligencją. Niniejsze wydanie zachęca badaczy mediów do podjęcia krytycznej analizy w tym zakresie. Ogromna ilość uzyskanych danych stworzyła bezprecedensową okazję do zastanowienia się, w jaki sposób datafikacja, algorytmizacja i sztuczna inteligencja zrewolucjonizowały dyscyplinę nauk o komunikacji społecznej i mediach, przynosząc tym samym znaczące implikacje dla całego społeczeństwa.

• 

  Media i komunikacja społeczna

  Tom 5 Nr 2 (2022)

  Cyfrowa era nieodwracalnie zmieniła sport, podróże, podejście do zdrowia i wiele innych aspektów współczesnego społeczeństwa. Mediatyzacja niemal każdego obszaru życia sprawia, że prawie niemożliwe jest znalezienie osoby, która nie korzysta z mediów. Z jednej strony rozwój technologii komunikacyjnych i informacyjnych napędza rynek sportowy, zwiększa możliwości podróżowania, poszerza sposoby dbania o zdrowie i pomaga nam w rozwijaniu naszych pasji. Z drugiej jednak strony uzależnia społeczeństwo od nadmiernego korzystania z mediów w trakcie spędzania wolnego czasu i realizowania swoich pasji. W najbliższym numerze „Com.press” proponujemy świeże spojrzenie na zagadnienia związane z medialnym ujęciem sportu, podróży, kultury, zdrowia oraz edukacji. Na łamach najnowszego wydania znalazły się także artykuły poświęcone protestom społecznym oraz decyzjom zakupowym, które charakteryzują współczesny rynek konsumentów.

• 

  Media i Komunikacja Społeczna

  Tom 5 Nr 1 (2022)

  Bieżący numer „Com.pressu” został poświęcony okresowi nowej – postpandemicznej, konwergentnej i splatformizowanej – normalności. I choć zmiana rzeczywistości jest stałym wyzwaniem stojącym przed społeczeństwem, jej analiza nie jest łatwa – za każdym razem trzeba bowiem wziąć pod uwagę złożoność tego procesu, zwłaszcza w kontekście przeobrażeń zachodzących w mediach i komunikacji społecznej.

  Dzięki lekturze artykułów opublikowanych na łamach tego numeru Czytelnik odkrywa zasięg i dynamikę zmian, które w tej nowej rzeczywistości będą ulegać dalszym pogłębieniom i modyfikacjom. Rozważania te, oparte na badaniach empirycznych i danych z raportów, poruszają bowiem tematykę zmiany w mediach w różnych aspektach, ujęciach i perspektywach. Jednocześnie są także próbą odpowiedzi na pytania o charakter, kierunek i głębokość tych zmian.

• 

  Media i komunikacja społeczna

  Tom 4 Nr 2 (2021)

  Media pełnią bardzo ważną rolę w demokratycznym społeczeństwie, pomagają kontrolować działania organów państwa, dostarczają informacji, rozrywki oraz mają udział w kształtowaniu opinii publicznej. Media masowe i profesjonalne dziennikarstwo konkurują z mediami społecznościowymi i niezależnymi twórcami, którzy dzięki dynamicznemu rozwojowi internetu uzyskali możliwość samodzielnego tworzenia i publikacji treści w sieci. W efekcie dawny problem deficytu informacji został zastąpiony nowym dylematem, którym stał się ich nadmiar. To z kolei doprowadziło do obniżenia wiarygodności dostępnych informacji, a jedną z najbardziej poszukiwanych umiejętności stała się zdolność do weryfikacji treści. Coraz więcej osób nie nadąża za znakiem współczesnych czasów, którym stała się dynamiczna i wszechobecna zmiana. Pandemia wywołana rozprzestrzanianiem się koronawirusa jeszcze bardziej nasiliła te procesy i przyczyniła się do kolejnych zmian w mediach, zarówno tych tradycyjnych, jak i nowych. Próbę ich opisu, sklasyfikowania i wyjaśnienia podejmują badacze i badaczki mediów na całym świecie, czego przykładem jest również niniejszy numer czasopisma, który oddajemy w ręce Czytelników.

  W artykule otwierającym drugi numer naszego półrocznika, pt. Badania wpływu pandemii COVID-19 na komunikację społeczną i media w wybranych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, Hubert Kuliński podejmuje próbę metaanalizy badań nad wpływem pandemii COVID-19 na komunikację społeczną i media. W tym celu przeprowadzona została analiza zawartości zagranicznych i polskich czasopism naukowych pod kątem stosowanych paradygmatów metodologicznych i metod badawczych. Zmiany zachodzące w przestrzeni komunikacji społecznej w mediach społecznościowych są przewodnim tematem drugiego artykułu w najnowszym numerze „Com.pressu”. Marta Woźniak w tekście pt. Społeczeństwo w sieci. Przegląd tendencji w użytkowaniu i procesie rozwoju mediów społecznościowych oraz internetu w czasie pandemii COVID-19 zwraca uwagę na znaczenie i rolę komunikacji bezpośredniej w kontekście rozwijającej się komunikacji na odległość. Wykorzystanie coraz bardziej zaawansowanych narzędzi cyfrowych dało możliwość zdalnego utrzymywania relacji międzyludzkich w dobie kolejnych fal obecnej pandemii.

  Temat tego, jak funkcjonują media w otaczającym nas, pełnym wyzwań i zmian okresie – w tekście pt. Media w obliczu pandemii koronawirusa – nowe trendy i wyzwania. Zarys problematyki – podejmują Agata Paszek i Barbara Sitko. Wyniki oglądalności serwisów informacyjnych wskazują, że potrzeba poszukiwania rzetelnej i aktualnej informacji wzrosła, co wydaje się szczególnie znaczące w kontekście szerzącej się wokół dezinformacji i zalewających (szczególnie sieć) fake newsów. Badaczki dokonują przeglądu dostępnych raportów, opracowań i analiz, nie zapominając o etycznej refleksji nad mediami. Rola środków przekazu w budowaniu dobrze poinformowanego społeczeństwa jest niezaprzeczalna. Na zagadnienie fałszywych wiadomości jako konsekwencji pojawienia się sztucznej inteligencji w branży medialnej i kierunek rozwoju nowych technologii i związanych z tym konsekwencji zwraca uwagę Inez Razec w artykule pt. Sztuczna inteligencja i przyszłość wiadomości. Refleksje na temat dziennikarstwa z perspektywy immersji AI. Autorka stara się znaleźć odpowiedź na pytania o wymiar wolności, którą dają nowe technologie, szczególnie w kontekście powstających, zaawansowanych algorytmów, które w zawodzie dziennikarza odgrywają coraz większą rolę.

  Rozwijający się świat sztucznej inteligencji oraz postępująca transformacja sieci Web 2.0 skłaniają do zwrócenia uwagi na procesy zachodzące w mediach społecznościowych. O zagrożeniach wynikających z funkcjonowania we współczesnej rzeczywistości medialnej pisze Wojciech Kułaga. Analizując aktywność nadawców publikujących treści uznawane za deprawujące oraz szkodliwe, autor szczególną uwagę poświęca ich odbiorcom. W artykule Transmisja patologii społecznych do przestrzeni medialnej. Przyczyny i zagrożenia aktywności patoinfluencerów, patostreamerów i patoużytkowników prezentuje model oddziaływania przekazów patologii medialnej, który charakteryzuje się obecnością nowych medialnych podmiotów – patonadawców, patoprzekazów oraz patoużytkowników. Treści internetowe w szczególny sposób oddziałują na młodych odbiorców, którzy stają się użytkownikami Sieci już w wieku przedszkolnym. Patrycja Oziębło w artykule Children on the Web: Recipients of the New New Media stara się ustalić, czy rosnące zainteresowanie dzieci internetem ogranicza tradycyjną komunikację z rówieśnikami oraz czy korzystanie przez dzieci z serwisów społecznościowych jest w coraz większym stopniu determinowane obawą przed wykluczeniem z grona rówieśników. Internet oprócz zagrożeń niesie także szanse, o czym piszą Mateusz Sobiech i Angelika Witkowska. Autorzy w swojej pracy The concept of selflove and selfcare profiles on Instagram zwracają uwagę na profile, które prezentują treści skłaniające śledzące je społeczności do afirmacji życia. Analizując sposoby komunikowania się autorów badanych treści, badacze starają się określić potencjalny wpływ profili selflove i selfcare na odbiorców.

  Mamy nadzieję, że wyniki badań zaprezentowane w tych artykułach wzbogacą wiedzę naszych Czytelników i przyczynią się do dalszego rozwoju nauki o komunikacji społecznej i mediach.

  Przyjemnej lektury!

  Weronika Dopierała,
  Beata Użarowska
  redaktorki wydania

• 

  Media i komunikacja społeczna

  Tom 4 Nr 1 (2021)

  Rok 2020 przyniósł wiele wyzwań związanych z ogólnoświatową epidemią wywołaną koronawirusem. W obliczu lockdownu społeczeństwo stanęło wobec konieczności dostosowania się do panujących warunków oraz zmiany wielu dotychczasowych zachowań. Praca i nauka przeniosły się do domów, zamykanie galerii handlowych zmusiło popularne marki do rozwoju sklepów internetowych, a telemedycyna stała się standardem, poddając testowi powoli dotąd wprowadzane w Polsce rozwiązania informatyczne. Do sfery wirtualnej przeniosły się również kultura, sport, rozrywka, a nawet polityka, czego przykładem mogą być wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych i w Polsce. Zmiany nie ominęły też mediów i komunikacji społecznej, dlatego w niniejszym wydaniu Com.pressu oddajemy w Państwa ręce w pierwszej kolejności zbiór czterech artykułów poruszających różne aspekty wpływu epidemii na szeroko pojętą komunikację międzyludzką.

  Numer otwiera interesujący artykuł Jakuba Kocjana dotyczący roli mediów podczas „pandemicznych” wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Autor przygląda się transmisjom wyników wyborczych w listopadzie 2020 roku – procesowi wyjątkowo długotrwałemu z powodu dopuszczenia możliwości głosowania korespondencyjnego z uwagi na pandemię. Jakub Kocjan wychodzi z założenia, że media tradycyjne zachowały odpowiedzialną postawę, nie dając się wciągnąć w bezprecedensowe rozgrywki pomiędzy kandydatami i przedwczesne podawanie zwycięzcy. Zwraca także uwagę na rolę mediów społecznościowych jako platformy bezpośredniej komunikacji między kandydatami a wyborcami.

  W obliczu wielu zakazów i obostrzeń związanych z pandemią znaczącą rolę zaczynają odgrywać grupy osób sprzeciwiające się zmianom, a nawet wątpiące w istnienie samej pandemii, zwane „koronasceptykami”. Ich komunikację na forach w mediach społecznościowych bada Karina Veltzé. W swoim artykule Zaprzeczenie jako forma oswajania sytuacji kryzysowej. Teorie spiskowe wokół pandemii wywołanej koronawirusem wśród społeczności internetowych przedstawia wyniki przeprowadzonej analizy ilościowej oraz analizy zawartości grup facebookowych o tematyce koronasceptycznej i antyszczepionkowej.

  Skutki pandemii nie ominęły także sportu i komunikacji pomiędzy sportowcami a kibicami. Artur Babicz przygląda się zmianom, jakie zaszły w komunikacji klubów żużlowych w mediach społecznościowych po wprowadzeniu zakazu zasiadania kibiców na widowniach w związku z zagrożeniem epidemiologicznym. Natomiast Wojciech Skucha analizuje, w jaki sposób pandemia wpłynęła na oglądalność wydarzeń sportowych w telewizji, oraz pokazuje, jak media dostosowały relacjonowanie wydarzeń sportowych do nowych warunków.

  Oprócz tekstów poświęconych pandemii spowodowanej koronawirusem, na łamach pierwszego w 2021 roku numeru Com.pressu publikujemy także kilka ciekawych artykułów, poruszających inne zagadnienia medioznawcze. Anna Bielecka analizuje wykorzystanie techniki marketingowej, jaką jest storytelling w kampaniach społecznych i reklamach komercyjnych. Swoje badania opiera na case studies reklam kilku międzynarodowych korporacji, wskazując na kluczowe elementy konstytucyjne storytellingu w budowaniu narracji. Justyna Jarocka zwraca uwagę czytelników na problem cyberprzestępczości. W swojej analizie skupia się szczególnie na zagadnieniu podsłuchu komputerowego w kontekście tajemnicy komunikowania. Natomiast Dominika Saad przedstawia bardzo interesujące rozważania metodologiczne na temat badań ankietowych w internecie. Autorka identyfikuje główne źródła zniekształcenia wyników w tego typu badaniach, do jakich zaliczyć należy bezrefleksyjność, działalność botów wypełniających oraz zachowania respondentów. Na łamach Com.pressu publikujemy także recenzję Łukasza Flaka dotyczącą książki Piotra Tomasza Nowakowskiego pod tytułem Fast food dla mózgu, czyli telewizja i okolice.

  Zachęcamy Państwa do lektury!