Tom 4 Nr 2 (2021): Media i komunikacja społeczna

Media pełnią bardzo ważną rolę w demokratycznym społeczeństwie, pomagają kontrolować działania organów państwa, dostarczają informacji, rozrywki oraz mają udział w kształtowaniu opinii publicznej. Media masowe i profesjonalne dziennikarstwo konkurują z mediami społecznościowymi i niezależnymi twórcami, którzy dzięki dynamicznemu rozwojowi internetu uzyskali możliwość samodzielnego tworzenia i publikacji treści w sieci. W efekcie dawny problem deficytu informacji został zastąpiony nowym dylematem, którym stał się ich nadmiar. To z kolei doprowadziło do obniżenia wiarygodności dostępnych informacji, a jedną z najbardziej poszukiwanych umiejętności stała się zdolność do weryfikacji treści. Coraz więcej osób nie nadąża za znakiem współczesnych czasów, którym stała się dynamiczna i wszechobecna zmiana. Pandemia wywołana rozprzestrzanianiem się koronawirusa jeszcze bardziej nasiliła te procesy i przyczyniła się do kolejnych zmian w mediach, zarówno tych tradycyjnych, jak i nowych. Próbę ich opisu, sklasyfikowania i wyjaśnienia podejmują badacze i badaczki mediów na całym świecie, czego przykładem jest również niniejszy numer czasopisma, który oddajemy w ręce Czytelników.

W artykule otwierającym drugi numer naszego półrocznika, pt. Badania wpływu pandemii COVID-19 na komunikację społeczną i media w wybranych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, Hubert Kuliński podejmuje próbę metaanalizy badań nad wpływem pandemii COVID-19 na komunikację społeczną i media. W tym celu przeprowadzona została analiza zawartości zagranicznych i polskich czasopism naukowych pod kątem stosowanych paradygmatów metodologicznych i metod badawczych. Zmiany zachodzące w przestrzeni komunikacji społecznej w mediach społecznościowych są przewodnim tematem drugiego artykułu w najnowszym numerze „Com.pressu”. Marta Woźniak w tekście pt. Społeczeństwo w sieci. Przegląd tendencji w użytkowaniu i procesie rozwoju mediów społecznościowych oraz internetu w czasie pandemii COVID-19 zwraca uwagę na znaczenie i rolę komunikacji bezpośredniej w kontekście rozwijającej się komunikacji na odległość. Wykorzystanie coraz bardziej zaawansowanych narzędzi cyfrowych dało możliwość zdalnego utrzymywania relacji międzyludzkich w dobie kolejnych fal obecnej pandemii.

Temat tego, jak funkcjonują media w otaczającym nas, pełnym wyzwań i zmian okresie – w tekście pt. Media w obliczu pandemii koronawirusa – nowe trendy i wyzwania. Zarys problematyki – podejmują Agata Paszek i Barbara Sitko. Wyniki oglądalności serwisów informacyjnych wskazują, że potrzeba poszukiwania rzetelnej i aktualnej informacji wzrosła, co wydaje się szczególnie znaczące w kontekście szerzącej się wokół dezinformacji i zalewających (szczególnie sieć) fake newsów. Badaczki dokonują przeglądu dostępnych raportów, opracowań i analiz, nie zapominając o etycznej refleksji nad mediami. Rola środków przekazu w budowaniu dobrze poinformowanego społeczeństwa jest niezaprzeczalna. Na zagadnienie fałszywych wiadomości jako konsekwencji pojawienia się sztucznej inteligencji w branży medialnej i kierunek rozwoju nowych technologii i związanych z tym konsekwencji zwraca uwagę Inez Razec w artykule pt. Sztuczna inteligencja i przyszłość wiadomości. Refleksje na temat dziennikarstwa z perspektywy immersji AI. Autorka stara się znaleźć odpowiedź na pytania o wymiar wolności, którą dają nowe technologie, szczególnie w kontekście powstających, zaawansowanych algorytmów, które w zawodzie dziennikarza odgrywają coraz większą rolę.

Rozwijający się świat sztucznej inteligencji oraz postępująca transformacja sieci Web 2.0 skłaniają do zwrócenia uwagi na procesy zachodzące w mediach społecznościowych. O zagrożeniach wynikających z funkcjonowania we współczesnej rzeczywistości medialnej pisze Wojciech Kułaga. Analizując aktywność nadawców publikujących treści uznawane za deprawujące oraz szkodliwe, autor szczególną uwagę poświęca ich odbiorcom. W artykule Transmisja patologii społecznych do przestrzeni medialnej. Przyczyny i zagrożenia aktywności patoinfluencerów, patostreamerów i patoużytkowników prezentuje model oddziaływania przekazów patologii medialnej, który charakteryzuje się obecnością nowych medialnych podmiotów – patonadawców, patoprzekazów oraz patoużytkowników. Treści internetowe w szczególny sposób oddziałują na młodych odbiorców, którzy stają się użytkownikami Sieci już w wieku przedszkolnym. Patrycja Oziębło w artykule Children on the Web: Recipients of the New New Media stara się ustalić, czy rosnące zainteresowanie dzieci internetem ogranicza tradycyjną komunikację z rówieśnikami oraz czy korzystanie przez dzieci z serwisów społecznościowych jest w coraz większym stopniu determinowane obawą przed wykluczeniem z grona rówieśników. Internet oprócz zagrożeń niesie także szanse, o czym piszą Mateusz Sobiech i Angelika Witkowska. Autorzy w swojej pracy The concept of selflove and selfcare profiles on Instagram zwracają uwagę na profile, które prezentują treści skłaniające śledzące je społeczności do afirmacji życia. Analizując sposoby komunikowania się autorów badanych treści, badacze starają się określić potencjalny wpływ profili selflove i selfcare na odbiorców.

Mamy nadzieję, że wyniki badań zaprezentowane w tych artykułach wzbogacą wiedzę naszych Czytelników i przyczynią się do dalszego rozwoju nauki o komunikacji społecznej i mediach.

Przyjemnej lektury!

Weronika Dopierała,
Beata Użarowska
redaktorki wydania